OLINOWANIE  RUCHOME  ŻAGLOWCÓW

BRASY

Ustawienie płaszczyzny żagla w położeniu najkorzystniejszym w stosunku do wiatru odbywało się za pomocą lin zwanych brasami. Do XVII wieku stały koniec brasu grotrei zamocowany był w pierścieniu, osadzonym w burcie kasztelu rufowego za wantami bezan-masztu. Z tego miejsca zaczepienia bieg brasu prowadził - przez blok na noku rei - po czym wracał na kasztel rufowy, gdzie obkładano bras na kołkownicy rufowej.
Przebieg brasów fokrei był inny. W skład układu linowego jednego brasu wchodziły dwa bloki, z których pierwszy osadzony był na długim stropie na noku rei. Drugi, identyczny blok zamocowany był na krótkim stropie, poniżej miejsca zaczepu brasów - na grotsztagu. Stały koniec brasów osadzony był, Jak to już zaznaczono, na grotsztagu powyżej miejsca zaczepu bloków tego urządzenia. Punkty zaczepu zarówno bloków jak i liny ustalano tak, by uzyskać najkorzystniejszy kąt pracy dla brasów. Bieg liny zaczynał się od ich zaczepu na sztagu, prowadził przez blok osadzony na noku rei, dalej przez blok na sztagu a z tego miejsca w dół, do burtowej kołkownicy kasztelu przedniego.
Bieg brasu fokmarsli i na niektórych żaglowcach grotmarsrei był bardzo podobny. Po przeprowadzeniu brasu przez wspomniane już bloki przechodził on jeszcze przez blok osadzony na wancie, a stąd na kołkownicę burtową.

W XVIII wieku na dużych żaglowcach, które miały żagle o wielkiej powierzchni, nie wystarczało już jedno zblocze dla grotrei. Stosowano wówczas dwa bloki dla jednego brasu. Jeden blok umocowany był na długim stropie do noku rei, a drugi do burty. Bieg brasu rozpoczynał się od dolnego bloku, następnie przechodził przez blok na noku rei. Wolny koniec liny obkładano po wewnętrznej stronie nadburcia. Często stosowano bloki podwójne. Identyczne rozwiązanie brasu miała także fokreja.

Brasy sterrei i stermarsrei w XVII wieku biegły w następujący sposób: do noku rei mocowano strop z bloczkiem. Bras zamocowany był do grotwanty, przechodził przez blok zamocowany do noku rei, wracał do grotwanty l przez blok tam przytwierdzony szedł w dół na pokład przy nadburciu.

Wiek XIX wprowadził zmiany w prowadzeniu brasów. Był to okres szczytowego rozwoju olinowania ruchomego.

Bieg brasów rei bukszprytu (blindrei) w XVII wieku był następujący. Początek mocowano do foksztagu, następnie bras przechodził przez blok zamocowany na stropie do noku rei, dalej szedł przez blok przy foksztagu, przez blok na bukszprycie do kołkownicy.

Opisane wyżej olinowanie ruchome dotyczyło pracy rejami. Przy opisywaniu fałów zająłem się od razu fałami sztaksli - liną dotyczącą pracy żagli.

OPRACOWANIE: "KARALUH"

Strona główna / Trochę techniki / Olinowanie ruchome żaglowców / Brasy