wrak częściowo oczyszczony z kamieni balastowych

20 października 1969 roku podczas budowy Portu Północnego natrafiono na pozostałości drewnianego żaglowca. Wrak spoczywał na głębokości 16 m, 3 mile morskie na północny wschód od wejścia do Gdańskiego portu. W wyniku falowania, ruchu materiału dennego, wleczenia kotwic i rybackich sieci z żaglowca zachowała się jedynie część denna wypełniona kamieniami balastowymi, na których leżało kilkanaście luf armatnich. Wrak nie posiadał części dziobowej. Zachowała się jedynie dziobnica, leżąca w oddaleniu od miejsca, gdzie powinien rozpoczynać się dziób.

Jeszcze jesienią 1969 wydobyto jedenaście dział różnego kalibru. Osiem z nich było sygnowane herbem Wazów snopkiem oraz inicjałami CDS (Carolus Dux Soedermanlandiae), GRS (Gustawus Rex Suciae) i datami np. 1600, 1602, 1603, 1604. Z pozostałych dział dwa są działami polskimi odlanymi na Litwie: jedno dla Zygmunta II Augusta, drugie dla jednego z Radziwiłłów. Lokalizacja wraka, jego stan i wydobyte działa sugerowały, że natrafiono na szwedzki "Solen" zniszczony podczas bitwy pod Oliwą. O tym, że okręt zatonął podczas bitwy świadczy nie wystrzelona kula w jednym dziale.

	widok wraka od strony dziobu

Po sporządzeniu dokumentacji rysunkowej i fotograficznej przekopano eżektorami dwa poprzeczne pasy sondażowe na śródokręciu i rufie co pozwoliło na zbadanie stanu wraka i określenia kierunku położenia stępki. Następnie za pomocą eżektorów i prądnic przystąpiono do odkopywania wraka. Odsłaniane elementy drewnianej konstrukcji i odkrywane przedmioty były nanoszone na plan wraka i fotografowane, mierzone i rysowane. Wydobyto min. luźne fragmenty konstrukcyjne, okucia, gwoździe, bloki i liny, kotwicę, kotwice abordażowe, osiem dział, lawety, kule armatnie, szufle prochowe, wyciory, ołowiane kule do ręcznej broni palnej, cynowe talerze ze znakami właścicieli, znaczne ilości ceramiki, kałamarze, gliniane fajki oraz ogromną ilość szwedzkich monet, głównie czworobocznych miedzianych klip. Monety były wybite między rokiem 1591 a 1627.

srebna moneta z herbem Wazów z 1606 r.	tłok pieczętny z Oliwy, zdobyty wcześniej przez Szwedów

W 1975 roku rozpoczęto oczyszczanie wraku z kamieni balastowych, których waga dochodziła do 70 kg. Kolejnym etapem było odkopanie spodniej części dna w okolicach rufy. Znaleziono tutaj dwudzieste działo, muszkiety, forkiety, drewniane dozowniki prochowe, dwa szkielety, części garderoby, buty, mieszki skórzane, ostrogę, młotek, klucze oraz jedyną rzeźbę, przedstawiającą głowę mężczyzny.

rękawica	dozowniki prochowe

Latem 1980 roku pod dnem "Solena" wykopano poprzeczne podkopy i założono stylonowe stropy o średnicy 80 mm. 10 września pływający dźwig "Smok" podniósł wrak na głębokość 4 m i przeholował go w rejon Gdyni-Orłowa. Ostatecznie prace badawcze zakończono jesienią 1981 roku. Ogółem podniesiono z wraka około 6000 obiektów. Wydobyte eksponaty można oglądać w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku.

działa szturmowe - śrutownice	para dział szwedzkich

OPRACOWANIE: "BZq"
na podstawie: A. Koperkiewicz "Solen"

Strona główna / Ciekawostki / Wrak Solena